Anouk Vermogen

Het mysterie van creativiteit ontrafeld

Heb je je ooit afgevraagd waarom sommige mensen boordevol creatieve ideeën lijken te zitten, terwijl anderen moeite hebben om zelfs maar één origineel idee te bedenken? Volgens een onderzoek van Runco en Jaeger (2012) is creativiteit niet zomaar een talent dat slechts weinigen bezitten; het is eerder een complexe eigenschap die kan worden ontwikkeld en verfijnd. In een wereld waar innovatie de sleutel tot succes is, wordt het begrijpen en bevorderen van creativiteit belangrijker dan ooit.

Dit artikel onderzoekt wat creativiteit precies inhoudt, waarom het zo essentieel is in onze huidige maatschappij, en hoe we allemaal ons creatieve potentieel kunnen maximaliseren. Of je nu op zoek bent naar persoonlijke groei of professionele ontwikkeling, de inzichten die hier worden gedeeld kunnen je helpen om nieuwe niveaus van creativiteit te ontsluiten.

Wat is creativiteit eigenlijk?

Creativiteit wordt vaak gedefinieerd als het vermogen om originele ideeën te bedenken of bestaande concepten op nieuwe manieren te combineren. Maar zoals Sir Ken Robinson in zijn beroemde TED-talk opmerkte, gaat het niet alleen om artistieke expressie: “Creativiteit is net zo belangrijk in onderwijs als geletterdheid” (Robinson, 2006). Deze uitspraak benadrukt dat creatief denken breed inzetbaar is in diverse domeinen.

Neem bijvoorbeeld de wetenschappelijke benadering van professor Mihaly Csikszentmihalyi, die ‘flow’ introduceerde als een staat waarin mensen volledig opgaan in hun activiteiten. Zijn onderzoek toonde aan dat wanneer mensen zich in deze toestand bevinden, ze vaker innovatieve oplossingen vinden voor complexe problemen (Csikszentmihalyi, 1990). De sleutel ligt dus in het creëren van omstandigheden waarin deze creatieve stroom mogelijk wordt gemaakt.

Waarom maakt het uit?

• Innovatie: Bedrijven zijn altijd op zoek naar manieren om voorop te blijven lopen. Innovatieve ideeën kunnen leiden tot baanbrekende producten of efficiëntere processen.
• Persoonlijke voldoening: Creatieve activiteiten dragen bij aan persoonlijke groei en welzijn. Volgens een studie gepubliceerd in de Journal of Positive Psychology ervaren mensen die regelmatig deelnemen aan creatieve bezigheden meer positieve emoties (Conner et al., 2018).
• Samenleving: Op grotere schaal kan creatief denken bijdragen aan maatschappelijke veranderingen door nieuwe perspectieven en oplossingen voor sociale uitdagingen te bieden.

Denk bijvoorbeeld aan hoe design thinking – een methodologie gericht op probleemoplossing vanuit gebruikersperspectief – organisaties heeft geholpen effectiever te reageren op veranderende behoeften en verwachtingen van klanten (Brown & Wyatt, 2010).

Uitdagingen en misvattingen over creativiteit

Eén veelvoorkomende misvatting is dat creativiteit iets aangeboren is – iets wat je hebt of niet hebt. Echter blijkt uit studies dat dit nauwelijks klopt; cognitieve flexibiliteit en diverse ervaringen spelen namelijk ook grote rollen (Sawyer, 2006). Daarnaast komt echte innovatie vaak voort uit samenwerking tussen verschillende disciplines – zogenaamde ‘interdisciplinair teamwork’.

“De grootste uitdaging ligt meestal niet bij gebrek aan goede ideeën maar bij weerstand tegen verandering.” – Adam Grant

Nog een uitdaging betreft culturele barrières binnen bedrijven waarbij gevestigde hiërarchieën creatieve initiatieven onderdrukken ten gunste van traditionele methodes (Amabile et al., 1996). Bedrijven moeten leren om risico’s toe te staan zonder angst voor falen indien zij echt willen profiteren van potentieel vernieuwende innovaties.

Toekomstperspectief: Waarom nu?

Naarmate technologie steeds verder verweven raakt met onze dagelijkse levens veranderen ook de eisen rondom vaardigheden aanzienlijk; vaardigheden zoals kritisch denken naast probleemoplossend vermogen worden cruciaal binnen toekomstige banenmarkten volgens World Economic Forum rapportages over ‘Future Jobs’ trends (WEF Report). Terwijl AI taken automatiseert blijft menselijke verbeeldingskracht onvervangbaar – daarom investeren onderwijsinstellingen nu meer dan ooit tevoren actief tijd/energie richting ontwikkeling jeugdige intellectuele wendbaarheid vanuit jongere leeftijden aanmoedigen [Bron].

Zullen we binnenkort getuige zijn welvarender culturen dankzij opgedreven investeringen richting innovatiecapabele leeromgevingen? Hoe kunnen individuen samenwerken over grenzen heen elkaar inspirerend uitdagen bijdragen collectief sterker wordend netwerk gezamenlijk streven betere morgen… Wat denk jij?